Dit artikel is een gastblog bijdrage dat op de website van ICTU is geplaatst. Ik ben trekker van de expertisegroep ‘open overheid’ binnen ICTU en organiseer op 14 februari een ICTU Café over open data.

Open data** is hot. Open data is publieke (overheids)data dat voor een ieder beschikbaar is, zonder beperkingen. Data zoals deBasisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG): een gigantisch, landsdekkend bestand met daarin alle gebouwen en bijbehorende adressen, inclusief coördinaten, oppervlaktes en bouwjaren. Primair bedoeld voor gebruik binnen de overheid (op zich al een enorme verbetering), maar ook heel goed bruikbaar voor andere doeleinden. Erg waardevol dus, zou je zeggen.

Wat bepaalt de waarde van open data? De Europese Commissie heeft uitgerekend dat hergebruik van publieke data in Europa jaarlijks 40 miljard euro aan economische waarde oplevert. 40 miljard, per jaar! Daarmee is open data het nieuwe zwarte goud!

Publieke data heeft ook een maatschappelijke waarde. In navolging op het Britse voorbeeld, waarbij de uitgaven van de overheid transparant worden gemaakt, heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken de gegevens over ontwikkelingssamenwerking openbaar gemaakt. Transparantie maakt democratische controle én participatie makkelijker en is dan ook goed voor de maatschappij.

Maar is alle open publieke data daarmee even waardevol?

De waarde van data wordt bepaald door de toepassing. Ruwe data wordt geïnterpreteerd door er een context aan toe te voegen en groeit naar informatie. Informatie wordt toegepast in een specifieke situatie en groeit tot kennis.

Open data is dus eigenlijk waardeloos!

Dit principe wordt uitstekend geïllustreerd aan de hand van het populaire VPRO programmaNederland van Boven. Voor de eerste aflevering gebruikten ze de scheepvaartdata van de Rotterdamse Haven van één dag. Een enorme bak met vaartuignummers, coördinaten, eigenaren, ladingen en bestemmingen. Door deze data in de context te zetten van de vraaghoe het mogelijk is deze logistieke chaos dag in dag uit soepel te laten lopen, wordt de data waardevol. De VPRO gaat verder: ze volgen één specifiek schip gedurende de dag: waar komt het vandaan, waar staat het in de file en waar lost het haar lading. Een mooi verhaal, gepeuterd uit de ruwe data. Mooie televisie bovendien.

Open publieke data heeft de potentie om de maatschappij en economie en de verhouding met de overheid fundamenteel te veranderen. De kracht van open data zit dan ook in de toepassing ervan. Daarmee is open data de belangrijkste grondstof aan het worden voor de 21ste eeuw.

Om Ben Parker uit de Spider-Man comics te citeren: “with great power comes great responsibility”. Overheid, maatschappij en markt moeten samen werken deze grondstof zo waardevol mogelijk te maken. Dat kan alleen als we bij onszelf beginnen.

* Herko Coomans is Accountmanager Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG) bij ICTU

** Dinsdag 14 februari wordt het ICTU Café gehouden, waarbij uitgebreid in wordt gegaan op het thema open data. Dat gebeurt onder meer aan de hand van een presentatie van Frédérik Ruys over het TV-programma ‘Nederland van Boven’ en een paneldiscussue.